اهمیت اتاق سرور
در عصر جدید تکنولوژی، شرکت ها و ارگانهای دولتی از اتاق سرور برای حفاظت اطلاعات خود استفاده میکنند. اتاق سرور یک محل امن برای حفاظت داده ها و سیستم های سرور است که باید از نظر دما، رطوبت، جریان هوا و سیستم های خنک کننده کنترل شده باشد. اتاق سرور باید به صورت مداوم کنترل و نظارت شود و نرم افزارهای مورد استفاده آن به روز رسانی و پشتیبانی شوند. اتاق سرور از تجهیزات و سخت افزار های سرور در صورت بروز هرگونه حوادث طبیعی مانند سیل یا زلزله و … حفاظت میکند. در ادامه به اهمیت این اتاق از جهت های مختلف می پردازیم:
1.امنیت فیزیکی و حفاظتی:
سرورها معمولاً به داده‌ها و خدمات حساس دسترسی دارند. بنابراین، اتاق سرور باید از لحاظ امنیت فیزیکی محافظت شده باشد تا از سرقت یا دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود. این حفاظت شامل دسترسی محدود به افراد خاص، سیستم‌های نظارتی و هشداردهنده، قفل‌ها و کارت‌های شناسایی است.
2.کنترل دما و رطوبت:
سرورها به دمای ثابت و معینی برای عملکرد بهینه نیاز دارند. افزایش دما می‌تواند باعث آسیب به سخت‌افزار سرور شود یا کارایی آن را کاهش دهد. به همین دلیل، اتاق سرور باید دارای سیستم تهویه مطبوع قدرتمند و سیستم‌های کنترل رطوبت باشد تا دما در حدود بهینه (معمولاً بین 18 تا 27 درجه سانتی‌گراد) نگه داشته شود.
3.تأمین برق پایدار و بدون وقفه (UPS):
تأمین برق پایدار یکی از جنبه‌های حیاتی برای جلوگیری از اختلال در سرویس‌ها است. سرورها باید به یک منبع برق پشتیبان (UPS) متصل باشند تا در صورت قطع برق، بدون توقف به کار خود ادامه دهند و از آسیب به داده‌ها جلوگیری شود.
4.پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات:
داده‌ها در سرورها به‌طور مداوم تحت خطر قرار دارند، ازجمله خرابی سخت‌افزار، حملات سایبری یا بلایای طبیعی. اتاق سرور باید مکانیزم‌های مناسب برای پشتیبان‌گیری منظم و همچنین استراتژی‌های بازیابی داده‌ها در شرایط بحرانی را داشته باشد.
5.مدیریت کابل‌ها و شبکه:
مدیریت کابل‌ها و زیرساخت‌های شبکه در اتاق سرور بسیار مهم است. استفاده از سیستم‌های مرتب و سازماندهی شده برای کابل‌ها و اتصالات شبکه‌ای، علاوه بر جلوگیری از خرابی‌ها و کوتاه شدن عمر تجهیزات، باعث افزایش کارایی و سهولت در عملیات نگهداری می‌شود.
6.نظارت و مانیتورینگ 24/7:
سیستم‌های نظارت باید به‌طور 24 ساعته عملکرد سرورها را بررسی کنند. ابزارهای مانیتورینگ می‌توانند بار پردازشی، دما، استفاده از منابع و حتی وضعیت سلامت تجهیزات را به صورت لحظه‌ای گزارش دهند و به مدیران کمک کنند تا قبل از وقوع مشکلات جدی، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
7.ساختار مقیاس‌پذیر:
اتاق سرور باید به‌گونه‌ای طراحی شود که مقیاس‌پذیر باشد و به‌راحتی قادر به اضافه کردن تجهیزات جدید (مثل سرورهای اضافی یا تجهیزات ذخیره‌سازی) باشد. این مقیاس‌پذیری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا با رشد سازمان، نیاز به منابع پردازشی و ذخیره‌سازی بیشتر می‌شود.
8.پوشش‌دهی به ملاحظات استانداردها:
اتاق‌های سرور باید با استانداردهای خاص و الزامات صنعت مانند استانداردهای ISO 27001 برای امنیت اطلاعات و TIA-942 برای طراحی زیرساخت‌های دیتا سنتر همخوانی داشته باشند.
در نهایت، اتاق سرور باید به گونه ای طراحی و مدیریت شود که نه تنها عملکرد بهینه تجهیزات سرور را تضمین کند، بلکه از داده‌ها و سرویس‌های حیاتی در برابر تهدیدات مختلف محافظت کند.
آیا نیاز به اتاق سرور دارم؟
اتاق سرور علاوه بر مزایای زیادی که برای کسب و کار ها دارد اما برای همه ارگان ها مناسب نیست در ادامه ی بحث به دنبال سازمان هایی می رویم که بیشتر از همه نیاز به اتاق سرور دارند.
1.سازمان های بزرگ که با اطلاعات زیاد نیاز به پردازش داده های گسترده و ذخیره سازی اطلاعات هستند.مانند: بانک، بیمارستان، دانشگاه و …..
2.سازمانهایی که از سرویس هایی مانند وب سایت ، خدمات ایمیل یا اپلیکیشن خاص میزبانی می کنند.در مقابل سازمانهایی که از خدمات ابری استفاده میکنند نیازی به تجهیزات سروری ندارند.
3.سازمان هایی که نیاز به امنیت بالایی در مقابل نگهداری اطلاعات دارند مانند اطلاعات مالی ، پزشکی و اطلاعات مشتریان که در این موارد اتاق سرور به حفظ و نگهداری این اطلاعات کمک زیادی می کند.
اجزای اتاق سرور
سیستم کنترل دما
اتاق سرور باید از لحاظ دما و رطوبت مرتب بررسی شود.اتاق سرور باید مجهز بهسنسور تغییر دما و رطوبت باشد و به طور دقیق دمای دمای محیط را اندازه گیری کند. سرورها هنگام فعال بودن به دلیل گرمای زیادی که تولید می کند مناطق داغ و فضا گرم می شود که باید یک سیستم دفع گرما طراحی شود تا از بروز خسارت جلوگیری کند.
سیستم اطفای حریق
سیستم های کنترل دمای محیط باید بتوانند شرایط اتاق را در حد مطلوب نگه دارند.در صورت آتش سوزی نمی توان آتش را خاموش کرد چون طبیعتا خسارات زیادی به سیستم ها و تجهیزات وارد می کند.به همین دلیل از سیستم های اطفای حریق مخصوص مانند inergen، novec و ….استفاده می کنند که به منظور ایمن نگه داشتن تجهیزات استفاده می شود.
سیستم حفاظت فیزیکی
این سیستم های حفاظتی به منظور جلوگیری از سرقت ، آسیب یا خرابی تجهیزات بسیار حیاتی است.در اینجا به بررسی چند جنبه مهم حفاظت فیزیکی در اتاق سرور می پردازیم:
1. کنترل دسترسی فیزیکی (Access Control)
سیستم‌های احراز هویت چندعاملی (Multi-factor Authentication): در اتاق‌های سرور، دسترسی باید از طریق روش‌های چندگانه احراز هویت صورت گیرد. این روش‌ها ممکن است شامل کارت شناسایی (Card-based systems)، اثر انگشت (Biometrics) و پین‌های اختصاصی باشند. برای دسترسی به بخش‌های حساس‌تر ممکن است از ترکیبی از این روش‌ها استفاده شود.
درهای ضد سرقت (Access Control Doors): درب‌های اتاق سرور باید از جنس مواد مقاوم و ضد سرقت باشند. این درها معمولاً به‌صورت الکترونیکی کنترل می‌شوند و می‌توانند شامل قفل‌های الکترونیکی، قفل‌های دیجیتال یا بیومتریک باشند.
سیستم‌های شناسایی و نظارت بر حضور (Presence Detection): استفاده از سنسورهایی که به محض ورود افراد به اتاق سرور، سیستم را برای شناسایی و ضبط وقایع فعال میکنند، می‌تواند به افزایش امنیت کمک کند. این سیستم‌ها شامل حسگرهای حرکت و سنسورهای تشخیص دما و گاز برای شناسایی تداخل‌های غیرمجاز هستند
2. امنیت فیزیکی زیرساخت‌های شبکه
کابل‌کشی و اتصالات ایمن: تمام کابل‌ها و اتصالات شبکه باید به‌طور امن و خارج از دسترس قرار گیرند. این امر می‌تواند شامل مدیریت کابل‌ها به‌صورت منظم و استفاده از کانال‌های کابل‌کشی محافظتی باشد که از دسترسی غیرمجاز به شبکه یا داده‌ها جلوگیری کند.
مخفی‌سازی تجهیزات حساس: تجهیزات خاص مانند سوئیچ‌ها، روترها و سرورهای حیاتی باید در محل‌هایی قرار گیرند که دسترسی به آن‌ها دشوار یا غیرممکن باشد. استفاده از رک‌های سرور قفل‌شونده و سیستم‌های قفل‌گذاری فیزیکی برای تجهیزات حساس ضروری است.
سیستم تأمین برق اتاق سرور
یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک اتاق سرور، سیستم تأمین برق آن است. بدون یک سیستم برق پایدار و ایمن، عملکرد سرورها دچار اختلال خواهد شد و این موضوع می‌تواند منجر به از دست رفتن اطلاعات حیاتی شود. سیستم تأمین برق اتاق سرور شامل منابع تغذیه برق بی‌وقفه (UPS)، ژنراتورها و همچنین سیستم‌های توزیع برق دقیق است. در صورتی که برق به طور ناگهانی قطع شود، UPS می‌تواند انرژی لازم را تا زمان راه‌اندازی ژنراتور تأمین کند و از خاموشی سرورها جلوگیری کند.
برنامه‌ریزی صحیح برای سیستم برق اتاق سرور شامل محاسبه ظرفیت برق مصرفی و تأمین تجهیزات مورد نیاز می‌باشد تا بتوان از پایداری عملیات اطمینان حاصل کرد. همچنین استفاده از سیستم‌های پیشرفته مدیریت انرژی می‌تواند هزینه‌های برق را کاهش داده و کارایی انرژی را افزایش دهد.
تجهیزات پسیو ارتباطی
تجهیزات پسیو نقش مهمی در ایجاد ارتباطات پایدار و مؤثر در اتاق سرور دارند. این تجهیزات شامل کابل‌ها، پچ پنل‌ها، کیستون‌ها و ترانک‌ها هستند که همگی برای انتقال اطلاعات در بستر شبکه ضروری هستند. برخلاف تجهیزات اکتیو که وظیفه پردازش داده‌ها را دارند، تجهیزات پسیو وظیفه انتقال داده‌ها بین دستگاه‌ها را بر عهده دارند.
کیفیت بالای کابل‌ها و تجهیزات پسیو در اتاق سرور از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا هرگونه خطا یا نقص در این تجهیزات می‌تواند منجر به افت سرعت انتقال داده‌ها و یا حتی از دست رفتن اطلاعات شود. در این راستا، استفاده از کابل‌های Cat6 یا Cat6a می‌تواند سرعت و کیفیت انتقال اطلاعات را تضمین کند. از آنجایی که این تجهیزات نیازی به برق ندارند، عمر طولانی و پایداری بالایی دارند و نقش حیاتی در زیرساخت‌های شبکه ایفا میکنند.
تجهیزات ارتباطی
تجهیزات ارتباطی یا اکتیو، یکی دیگر از بخش‌های کلیدی اتاق سرور هستند که نقش مهمی در پردازش و توزیع داده‌ها بین سرورها و سایر اجزا دارند. این تجهیزات شامل روترها، سوییچ‌ها و فایروال‌ها هستند که عملکرد کلی شبکه را مدیریت و بهینه‌سازی میکنند. روترها ارتباط بین شبکه‌های مختلف را مدیریت میکنند و سوییچ‌ها وظیفه توزیع داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف در یک شبکه داخلی را دارند.
یک سوییچ قدرتمند در اتاق سرور باید بتواند حجم زیادی از ترافیک داده را با سرعت بالا و بدون ایجاد اختلال مدیریت کند. همچنین وجود فایروال‌های قوی برای حفاظت از داده‌ها در مقابل تهدیدات امنیتی امری حیاتی است. بنابراین، انتخاب و نصب صحیح این تجهیزات تأثیر مستقیمی بر کارایی و امنیت شبکه دارد.
تجهیزات فیزیکی
تجهیزات فیزیکی اتاق سرور شامل رک‌ها، کولینگ‌ها و سیستم‌های خنک‌کننده است که برای پایداری عملکرد سرورها ضروری هستند. رک‌ها وظیفه نگهداری و سازماندهی سرورها و سایر تجهیزات را بر عهده دارند و به بهبود دسترسی و مدیریت فضا کمک میکنند. برای نصب سرورها در اتاق سرور، انتخاب رک مناسب بر اساس اندازه و تعداد سرورها بسیار مهم است.
یکی دیگر از اجزای حیاتی اتاق سرور، سیستم خنک‌کننده است. دمای بالا می‌تواند به سرعت عملکرد سرورها را مختل کرده و حتی به سخت‌افزار آسیب بزند. بنابراین، استفاده از سیستم‌های کولینگ پیشرفته و مانیتورینگ مداوم دما در اتاق سرور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انتخاب سیستم خنک‌کننده‌ای که متناسب با ابعاد و تجهیزات اتاق باشد، برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری ضروری است.
سیستم مانیتورینگ
برای مدیریت صحیح یک اتاق سرور، استفاده از سیستم مانیتورینگ مداوم ضروری است. این سیستم‌ها به مدیران IT امکان می‌دهند تا عملکرد سرورها، دما، رطوبت و مصرف برق را به صورت لحظه‌ای نظارت کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل، سریعاً اقدام به رفع آن کنند.
سیستم‌های مانیتورینگ پیشرفته علاوه بر نمایش اطلاعات حیاتی، هشدارهایی را نیز در مواقع بحرانی صادر میکنند. این هشدارها می‌توانند از طریق ایمیل، پیامک یا نرم‌افزارهای مدیریتی به اطلاع مسئولان برسند تا اقدامات لازم به سرعت صورت گیرد. استفاده از سیستم مانیتورینگ در اتاق سرور باعث افزایش کارایی و کاهش زمان‌های خرابی ناخواسته می‌شود
